|
 Muzeum Czynu Zbrojnego powstało w 1988 roku, w oparciu o prywatne zbiory militariów związane z historią walk o niepodległość w rejonie Lipiec Reymontowskich i najbliższej okolicy.
Uroczyste otwarcie muzeum odbyło się 23 stycznia, podczas inauguracji jubileuszu 650 - lecia Lipiec Reymontowskich. Celem muzeum jest pokazanie udziału mieszkańców gminy w II wojnie światowej oraz martyrologii wsi polskiej.
Eksponaty zgromadzone są w dwóch salach, gdzie zgromadzono oprócz broni i umundurowania, wiele osobistych pamiątek i dokumentów po żołnierzach oddziałów regularnych i ruchu oporu. Trzecia sala Muzeum Czynu Zbrojnego poświęcona jest powojennej historii Wojska Polskiego. Zgromadzono w niej poważny zbiór uzbrojenia, wyposażenia i umundurowania, w tym również najnowszego, aktualnie już
używanego w naszej armii.
 |
Nasz adres:
Muzeum Czynu Zbrojnego
ul. Reymonta 22
zwiedzanie po uprzednim
uzgodnieniu telefonicznym
tel. 604 623 891 - Jerzy Murgrabia
|
Ekspozycja Muzeum Czynu Zbrojnego - wojna obronna
1939
Muzeum Czynu Zbrojnego działające przy Gminnym Ośrodku Kultury Sportu i Rekreacji, eksponuje zabytki związane głównie z walką mieszkańców powiatu skierniewickiego w okresie II wojny światowej oraz z powojenną historią Wojska Polskiego. Jednocześnie gromadzone są i opracowywane zabytki dotyczące powstań narodowych, walki o niepodległość i granice w latach 1914 - 1921 oraz historii 26 Skierniewickiej Dywizji Piechoty.
Ze względu na ograniczoną czy wręcz skromną powierzchnię ekspozycyjną ukazano przede wszystkim udział mieszkańców gminy Lipce Reymontowskie i najbliższych okolic w II wojnie światowej. Liczne cenne eksponaty czekają na rozbudowę muzeum oraz są wykorzystywane podczas czasowych wystaw okolicznościowych.
 Ekspozycję wrześniową rozpoczyna dział poświęcony Wojsku Polskiemu II Rzeczypospolitej, a w szczególności 26 Skierniewickiej Dywizji Piechoty oraz jej żołnierzom. Pokazano tu orły noszone przez żołnierzy w 1939 r., ordery i odznaczenia a wśród nich Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militarii, Krzyż Niepodległości czy Krzyż Waleczny.
Do bardzo cennych dokumentów należą m.in.: lista ofiarodawców na szablę honorową dla marszałka Edwarda Rydza - Śmigłego (szabla znajduje się Muzeum WP), Patent Oficerski z podpisem ministra spraw wojskowych marszałka Józefa Piłsudskiego oraz świadectwo Ukończenia Podoficerskiej Szkoły 18 pułku piechoty ze Skierniewic, podarowane przez mieszkańca Drzewiec Jana Reczulskiego. Ciekawostką są monety spółdzielni wojskowych emitowane w latach 1925 - 1935, a ich wartość tym większa, że pochodzą ze Skierniewic.
Wśród cennych fotografii znajdują się zdjęcia ukazujące żołnierzy różnych rodzajów sił zbrojnych, wojsk i służb m.in. piechoty, artylerii, lotnictwa, Korpusu Ochrony Pogranicza, a nawet jednostki podhalańskiej. Są także zdjęcia ukazujące ćwiczenia, zawody strzeleckie, święta pułkowe, przysięgi 26
DP.
W ostatnich latach dział ten został wzbogacony o wiele interesujących obiektów. Należy do nich zestaw kilkunastu (niepełny) platerowanych sztućców z Kasyna Oficerskiego 26 Pułku Artylerii Lekkiej im. Króla Władysława IV ze Skierniewic. Na uwagę zasługuje także pamiątkowa szabla oficerska wz. 1921/22 należąca do ostatniego dowódcy 26 Skierniewickiej Dywizji Piechoty, płk. dypl. Adama Brzechwy-Ajdukiewicza (za udział w wojnie 1939 r. awansowanego pośmiertnie przez władze emigracyjne w 1964 r. do stopnia generała brygady).
 Bardzo cennym eksponatem jest polska armata przeciwpancerna systemu Boforsa, kal. 37 mm, wz. 1936 wyprodukowana w Pruszkowie w 1939 r. Była to doskonała broń mogąca niszczyć wszystkie typy niemieckich czołgów używanych w 1939 r.
W ekspozycji plenerowej znalazła się francuska armata polowa systemu Schneidera kal. 75 mm, wz. 1897, używana w 1939 r. m.in. przez 26 pal ze Skierniewic. Aktualnie powyższa armata jest eksponowana w Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą w Sochaczewie (dokąd została czasowo wypożyczona).
Kolejna ekspozycja ukazuje napaść Niemiec na Polskę i zbrojny opór polskich żołnierzy w tym również pochodzących z rejonu Lipiec. Są tu fotografie i pamiątki dwóch uczestników obrony Warszawy: Jana Białka i Antoniego Murgrabiego oraz dwóch żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza: Jana Dziudy i Wojciecha Barańczyka. Uzupełnieniem tego fragmentu są rogatywki garnizonowe oficera starszego i szeregowego oraz rogatywka polowa. Pokazano także odznaczenia za walkę we wrześniu 1939 r.: Medal za Udział w Wojnie Obronnej 1939, Medal za Warszawę 1939 - 1945 oraz Krzyż za 1939 r. nadawany w Londynie.
Następny dział muzealny poświęcono kawalerii, której dwie brygady Wołyńska i Kresowa z Armii Łódź przeprowadziły koncentrację przed marszem na Warszawę w lasach pad Chlebowem. Oprócz dokumentalnych fotografii zaprezentowano w szerokim zakresie uzbrojenie i wyposażenie kawalerii: szablę żołnierską wz. 1921, hełm kawaleryjski typu francuskiego, siodło, różne typy strzemion i ostróg. Pokazano także dyplom i medal pamiątkowy poświęcony 50 rocznicy walk Wołyńskiej Brygady Kawalerii. Został on nadany sołtysowi wsi Cyrusowa Wola, gdzie brygada stoczyła w 1939 r. krwawą bitwę, za opiekę nad grobami poległych kawalerzystów.
W gablocie obok znajduje się bogaty zestaw wyposażenia i piechoty. Są tu prawie wszystkie typy bagnetów do karabinów Mauzer i Lebel, hełm wz. 31, maski przeciwgazowe, kompletny tornister wraz z manierką i menażką. Bardzo cenne są dwie ładownice o różnej pojemności oraz lufa i magazynek do polskiego ręcznego karabinu maszynowego Browning wz. 28. Pozyskany ostatnio rkm wymaga gruntownej konserwacji zanim trafi na ekspozycję.
Wiele miejsca poświęcono bitwie 30 Polskiej Dywizji Piechoty, z Armii „Łódź', stoczonej 9 września niedaleko Lipiec pod Słupią, Przyłękiem i Jeżowem. Szczególnie bogata jest dokumentacja fotograficzna. Zebrano fotografie dowództwa dywizji, wszystkich dowódców pułków oraz większości dowódców batalionów i kompanii. O zaciętości bitwy świadczą wysokie starty polskie wynoszące około 300 żołnierzy. Polegli m.in.: dowódca 83 pułku Strzelców Syberyjskich - ppłk dyp. Adam Nadachowski, d-ca II baonu 82 pp mjr Stefan Pękalski, d-ca III baonu 82 pp mjr Kazimierz Klimczak, d-ca II baonu 83 pp mjr Stanisław Kalinowski, d-ca III baonu 83 pp mjr Mieczysław Olędrczyk. Interesujące zdjęcie pozyskane do muzeum przedstawia gen. dyw. Juliusza Rómmla, d-cę Armii „Łódź', podczas spotkania z żołnierzami 30 DP na cmentarzu wojennym w Jeżowie w 25 rocznicę bitwy. Historię powyższej bitwy przybliżają elementy uzbrojenia i wyposażenia zebranego w rejonie Słupi: niemiecki karabinek Mauzer, łuski pocisków wystrzelone przez 30 pal, hełm poległego żołnierza niemieckiego i inne.
Prowadzone ostatnio poszukiwania pod Jeżowem pozwoliły wzbogacić ekspozycję o polski karabinek wz. 29 z bagnetem, łuski karabinowe, podkowy, guziki i odłamki artyleryjskie. Najliczniej zaprezentowano pamiątki z bitwy nad Bzurą, w której brała udział również 26 DP walcząca w składzie Armii „Pomorze" (do 05.09.1939 r. znajdowała się w Armii „Poznań"). Należy do nich oryginalna broń i wyposażenie znalezione w rejonie bitwy pod Łowiczem, Sochaczewem, Głownem i Skierniewicami. Najcenniejszym obiektem jest polski granatnik kol. 46 mm, wz. 36 wraz z granatem. Tego typu granatniki znajdowały się na wyposażeniu kompanii piechoty i stanowią dzisiaj dużą rzadkość muzealną. Cenne są również: karabiny Mauzer, doskonały pistolet polskiej produkcji VIS wz. 35 oraz szabla wzoru niemieckiego używana w Wojsku Polskim. Ekspozycję uzupełniono licznymi fotografiami, dokumentami, odznaczeniami przekazanymi przez mieszkańców okolicznych miejscowości, uczestników bitwy nad Bzurą. Są wśród nich: Julian Marot, Stanisław Białek z Drzewiec, Władysław Rosińki i Adam Lisowski z Lipiec Reymontowskich. Zgromadzono również medale pamiątkowe poświęcone bitwie nad Bzurą oraz wybitnym dowódcom, z których wielu poległo.
Szczególną wymowę posiadają znaki tożsamości po poległych żołnierzach tzw. nieśmiertelniki oraz elementy wyposażenia szpitala polowego zbombardowanego przez Niemców mimo specjalnego oznaczenia go.
 Również i do tego działu w ostatnim czasie pozyskano m.in.: ciężki karabin maszynowy Maxim wz. 08 używany w 1939 r., znaleziony przez Wojciecha Tatarskiego pod Warszawą w rejonie walk oddziałów wycofujących się znad Bzury, rewolwer Nagant wz. 30 produkcji Fabryki Broni w Radomiu przekazany przez ppłk. Bogdana Gawineckiego z Warszawy, kompletną taśmę z nabojami (330 szt.) do ckm Browing wz. 30 produkowanego w Polsce, rakietnicę czechosłowacką znalezioną pod Sochaczewem i przekazaną przez Mariana Gałązkę z Sochaczewa, znak tożsamości jeńca wojennego, medal pamiątkowy poświęcony pamięci polskich oficerów zamordowanych w Katyniu wydany przez Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne i wiele innych.Mamy nadzieję, że zbiory Muzeum Czynu Zbrojnego wzbogacą się o wiele nowych cennych pamiątek oręża polskiego dzięki licznym ofiarodawcom przekazującym je do muzeum, gdzie dobrze służą ukazywaniu walki zbrojnej mieszkańców naszego powiatu i patriotycznemu wychowaniu młodzieży.
O zainteresowaniu muzeum świadczy dość duża frekwencja wynosząca w roku 2000 - ok. 3000 zwiedzających mimo braku jakiegokolwiek etatu i stałych godzin otwarcia. Ponadto w oparciu o zbiory Muzeum Czynu Zbrojnego (uzupełnione przez prywatnych kolekcjonerów) została zorganizowana we wrześniu 2000 r., w GOK w Puszczy Mariańskiej, wystawa „Wrzesień 1939 na Mazowszu Zachodnim". Głównym organizatorem wystawy i autorem scenariusza był kustosz lipieckiego muzeum. W celu pełniejszego i bardziej atrakcyjnego ukazania orężnych zmagań narodu polskiego, ekspozycję wzbogacono o wystawę plenerową, na której zgromadzono liczne egzemplarze sprzętu bojowego używane w okresie dwóch ostatnich wojen światowych.
|
